प्रस्तावना :
माहिती तंत्रज्ञानाच्या या युगात माहितीचा भरमसाठ साठा रोज आपल्या मोबाईल वा इतर माध्यमातून येत असतो. यात शिक्षण क्षेत्र देखील अपवाद नाही. या दररोजच्या येणाऱ्या माहितीचे योग्य प्रकारे नियोजन करुन सुव्यवस्थित जपणुक करुन ठेवल्यासच त्या माहितीचा उपयोग होऊ शकतो. अन्यथा या माहितीच्या जाळात आपणास हवी असणारी माहिती गहाळ होण्याची शक्यता असते. या जाणीवेतून शिक्षण विभागातील अत्यावश्यक व नियमित शालेय उपयोगी येणाऱ्या माहितीची सॉर्टींग करुन सर्वांना सहज उपलब्ध होईल,अशा पद्धतीने एकाच ठिकाणी संग्रहित करण्याची कल्पना सुचली. या करिता ब्लॉगचा पर्याय सुचला.
सध्या शिक्षण विभागातील विविध माहितीचा पुरवठा करणाऱ्या अनेक वेबसाईटस् उपलब्ध आहेत. एक ना अनेकविध वेबसाईटस् चे पर्याय आहेत.परंतु अजूनही थेट शिक्षकांपर्यंत पोचण्यात सदर वेबसाईटसना यश मिळाले नाही केवळ माहिती व तंत्रज्ञानाचे योग्य ज्ञान व नियमित संगणक व इंटरनेटशी संबंध असणाऱ्या शिक्षकांपुरतेच सदर वेबसाईटसचा वापर होताना दिसून येत आहे. परंतु शिक्षणात माहिती व तंत्रज्ञानाचा योग्य वापर करून घेऊन प्रगत शैक्षणिक महाराष्ट्राचे ध्येय गाठायचे असेल तर तंत्रज्ञानाचे सामान्य ज्ञान असणाऱ्या शिक्षकांपर्यंत पोचणे आवश्यक आहे त्याकरिता ब्लॉग हा उत्तम पर्याय आहे, असे मला वाटते. त्यात ब्लॉगचे सर्वात महत्त्वाचे वैशिष्टे म्हणजे ब्लॉग हा शिक्षकाच्या आवश्यकतेनुसार तयार केलेला असतो व त्यात वेळोवेळी आवश्यकतेनुसार बदल ही केला जाऊ शकतो.
ब्लॉगची वैशिष्ट्ये :
1) संपूर्ण मराठी भाषेत ब्लॉगचे लेखन.
2) माहितीमध्ये सुटसुटीतपणा व सहज माहिती सापडेल अशी रचना.
3) केवळ दोन क्लिकवर आवश्यक माहितीची उपलब्धता.
4) ब्लॉगमध्ये सुंदर शैक्षणिक फोटोंचा समावेश.
5) अमर्यादित शैक्षणिक व शालेय उपयोगी माहितीचा साठा.
6) शालेय कामकाजासाठी आवश्यक विविध वेबसाईटस लिंकचा समावेश.
7) संगणकाशिवाय मोबाईलवरही वापरण्यास सुलभ.
8) वेळेनुसार व आवश्यकतेनुसार ब्लॉगवरील माहितीचे अद्यावतीकरण.
9) विद्यार्थ्यांसह शिक्षक,मुख्याध्यापक व पालकांसाठीही उपयोगी.
ब्लॉगमधील समाविष्ट उपयुक्त घटक :
v विद्यार्थ्यांसाठी उपयुक्त घटक :
1) संगीतमय कविता
2) बडबडगीते
3) बोधकथा
4) परिपाठ
5) सुविचार संग्रह
6) रंगभरण चित्रे
7) किशोर मासिके
8) संगीतमय पाढे
9) वाचनकार्ड
10)बालसंस्कार
v शिक्षकांसाठी उपयुक्त घटक :
1) नियोजन
2) परिपाठ
3) अभ्यासक्रम
4) शै.उपक्रम
5) शै.साहित्य
6) अध्ययन निष्पत्ती
7) मूल्यमापन नोंदी व प्रश्नपत्रिका
8) मूल्यवर्धन पुस्तिका
9) ई-पाठ्यपुस्तके
10)ई-बुक्स
11)ई-वाचनालय
12)घोषवाक्ये
13)नवोपक्रम
14)यशोगाथा
15)शासननिर्णय
16)ज्ञानरचनावाद माहिती पुस्तिका
17)ऑडिओ विभाग
18)शैक्षणिक लेखमाला विभाग
19)ऑनलाईन नोंदणी विभाग
20)फलक लेखन
21)ओरिगामी पुस्तिका
22)गणित विभाग
23)बालसंस्कार
24)आरोग्यमंत्र
25)तंत्रस्नेही होऊया विभाग
26)YOUTUBE विभाग
27)विकीपीडिया विभाग
v मुख्याध्यापकांसाठी उपयुक्त विभाग :
1) अभ्यासक्रम
2) नियोजन
3) अध्ययन निष्पत्ती
4) मूल्यमापन
5) शासन निर्णय
6) सरल Manual
7) परिपत्रके व अर्ज
8) ई-बुक्स
9) अत्यावश्यक माहिती विभाग
10)ज्ञानरचनावाद
11)शै.उपक्रम
12)वर्गसजावट व बोलक्या भिंती
13)शोध विभाग
14)ई-वाचनालय
15)विकीपीडिया विभाग
16)शैक्षणिक लेखमाला विभाग
17)महत्त्वपूर्ण संकेतस्थळे लिंक
18)तंत्रस्नेही होऊया विभाग
19)ऑनलाईन नोंदणी विभाग
20)यशोगाथा
v पालकांसाठी उपयुक्त विभाग :
1) बालसंस्कार
2) आरोग्यमंत्र
3) ई-बुक्स
4) ई-वाचनालय
5) विकीपीडीया
6) तंत्रस्नेही होऊया विभाग
ब्लॉग वापरण्याचे फायदे :
1) कोणतीही माहिती सहज व सुलभ पद्धतीने उपलब्ध होईल.
2) विविध शालेय व शैक्षणिक वेबसाईटसचे लिंक लक्षात ठेवण्याची आवश्यकता नाही.
3) तंत्रज्ञानाचा शालेय कामकाजासाठी प्रभावी वापर.
4) माहिती गहाळ वा पुन्हा पुन्हा शोधण्याची आवश्यकता नाही.
5) तंत्रज्ञानाची कमी जान असणाऱ्यांसाठी अधिक फायदेशीर.
6) शिक्षक स्वतःचे शैक्षणिक अनुभव व शैक्षणिक प्रयोग देवाणघेवाण करु शकतात.
7) शालेय उपयोगी माहिती इतरत्र शोधण्याची आवश्यकता नाही.
8) त्यामुळे वेळ व श्रमाची बचत होईल.
ब्लॉगरची भूमिका :
माहिती तंत्रज्ञानाच्या या युगात माहितीचा भरमसाठ साठा रोज आपल्या मोबाईल वा इतर माध्यमातून येत असतो. यात शिक्षण क्षेत्र देखील अपवाद नाही. या दररोजच्या येणाऱ्या माहितीचे योग्य प्रकारे नियोजन करुन सुव्यवस्थित जपणुक करुन ठेवल्यासच त्या माहितीचा उपयोग होऊ शकतो. अन्यथा या माहितीच्या जाळात आपणास हवी असणारी माहिती गहाळ होण्याची शक्यता असते. या जाणीवेतून शिक्षण विभागातील अत्यावश्यक व नियमित शालेय उपयोगी येणाऱ्या माहितीची सॉर्टींग करुन सर्वांना सहज उपलब्ध होईल,अशा पद्धतीने एकाच ठिकाणी संग्रहित करण्याची कल्पना सुचली. या करिता ब्लॉगचा पर्याय सुचला.
सध्या शिक्षण विभागातील विविध माहितीचा पुरवठा करणाऱ्या अनेक वेबसाईटस् उपलब्ध आहेत. एक ना अनेकविध वेबसाईटस् चे पर्याय आहेत.परंतु अजूनही थेट शिक्षकांपर्यंत पोचण्यात सदर वेबसाईटसना यश मिळाले नाही केवळ माहिती व तंत्रज्ञानाचे योग्य ज्ञान व नियमित संगणक व इंटरनेटशी संबंध असणाऱ्या शिक्षकांपुरतेच सदर वेबसाईटसचा वापर होताना दिसून येत आहे. परंतु शिक्षणात माहिती व तंत्रज्ञानाचा योग्य वापर करून घेऊन प्रगत शैक्षणिक महाराष्ट्राचे ध्येय गाठायचे असेल तर तंत्रज्ञानाचे सामान्य ज्ञान असणाऱ्या शिक्षकांपर्यंत पोचणे आवश्यक आहे त्याकरिता ब्लॉग हा उत्तम पर्याय आहे, असे मला वाटते. त्यात ब्लॉगचे सर्वात महत्त्वाचे वैशिष्टे म्हणजे ब्लॉग हा शिक्षकाच्या आवश्यकतेनुसार तयार केलेला असतो व त्यात वेळोवेळी आवश्यकतेनुसार बदल ही केला जाऊ शकतो.
ब्लॉगची वैशिष्ट्ये :
1) संपूर्ण मराठी भाषेत ब्लॉगचे लेखन.
2) माहितीमध्ये सुटसुटीतपणा व सहज माहिती सापडेल अशी रचना.
3) केवळ दोन क्लिकवर आवश्यक माहितीची उपलब्धता.
4) ब्लॉगमध्ये सुंदर शैक्षणिक फोटोंचा समावेश.
5) अमर्यादित शैक्षणिक व शालेय उपयोगी माहितीचा साठा.
6) शालेय कामकाजासाठी आवश्यक विविध वेबसाईटस लिंकचा समावेश.
7) संगणकाशिवाय मोबाईलवरही वापरण्यास सुलभ.
8) वेळेनुसार व आवश्यकतेनुसार ब्लॉगवरील माहितीचे अद्यावतीकरण.
9) विद्यार्थ्यांसह शिक्षक,मुख्याध्यापक व पालकांसाठीही उपयोगी.
ब्लॉगमधील समाविष्ट उपयुक्त घटक :
v विद्यार्थ्यांसाठी उपयुक्त घटक :
1) संगीतमय कविता
2) बडबडगीते
3) बोधकथा
4) परिपाठ
5) सुविचार संग्रह
6) रंगभरण चित्रे
7) किशोर मासिके
8) संगीतमय पाढे
9) वाचनकार्ड
10)बालसंस्कार
v शिक्षकांसाठी उपयुक्त घटक :
1) नियोजन
2) परिपाठ
3) अभ्यासक्रम
4) शै.उपक्रम
5) शै.साहित्य
6) अध्ययन निष्पत्ती
7) मूल्यमापन नोंदी व प्रश्नपत्रिका
8) मूल्यवर्धन पुस्तिका
9) ई-पाठ्यपुस्तके
10)ई-बुक्स
11)ई-वाचनालय
12)घोषवाक्ये
13)नवोपक्रम
14)यशोगाथा
15)शासननिर्णय
16)ज्ञानरचनावाद माहिती पुस्तिका
17)ऑडिओ विभाग
18)शैक्षणिक लेखमाला विभाग
19)ऑनलाईन नोंदणी विभाग
20)फलक लेखन
21)ओरिगामी पुस्तिका
22)गणित विभाग
23)बालसंस्कार
24)आरोग्यमंत्र
25)तंत्रस्नेही होऊया विभाग
26)YOUTUBE विभाग
27)विकीपीडिया विभाग
v मुख्याध्यापकांसाठी उपयुक्त विभाग :
1) अभ्यासक्रम
2) नियोजन
3) अध्ययन निष्पत्ती
4) मूल्यमापन
5) शासन निर्णय
6) सरल Manual
7) परिपत्रके व अर्ज
8) ई-बुक्स
9) अत्यावश्यक माहिती विभाग
10)ज्ञानरचनावाद
11)शै.उपक्रम
12)वर्गसजावट व बोलक्या भिंती
13)शोध विभाग
14)ई-वाचनालय
15)विकीपीडिया विभाग
16)शैक्षणिक लेखमाला विभाग
17)महत्त्वपूर्ण संकेतस्थळे लिंक
18)तंत्रस्नेही होऊया विभाग
19)ऑनलाईन नोंदणी विभाग
20)यशोगाथा
v पालकांसाठी उपयुक्त विभाग :
1) बालसंस्कार
2) आरोग्यमंत्र
3) ई-बुक्स
4) ई-वाचनालय
5) विकीपीडीया
6) तंत्रस्नेही होऊया विभाग
ब्लॉग वापरण्याचे फायदे :
1) कोणतीही माहिती सहज व सुलभ पद्धतीने उपलब्ध होईल.
2) विविध शालेय व शैक्षणिक वेबसाईटसचे लिंक लक्षात ठेवण्याची आवश्यकता नाही.
3) तंत्रज्ञानाचा शालेय कामकाजासाठी प्रभावी वापर.
4) माहिती गहाळ वा पुन्हा पुन्हा शोधण्याची आवश्यकता नाही.
5) तंत्रज्ञानाची कमी जान असणाऱ्यांसाठी अधिक फायदेशीर.
6) शिक्षक स्वतःचे शैक्षणिक अनुभव व शैक्षणिक प्रयोग देवाणघेवाण करु शकतात.
7) शालेय उपयोगी माहिती इतरत्र शोधण्याची आवश्यकता नाही.
8) त्यामुळे वेळ व श्रमाची बचत होईल.
ब्लॉगरची भूमिका :
- ब्लॉगवरील बरीच माहिती संग्रहित असून ती सोशल मिडीया, विविध वेबसाईटस इ.माध्यमातून घेतली आहे,त्यामुळे माहितीच्या विश्वासार्हतेबाबत शहानिशा केलेली नाही.वाचकांना केवळ माहिती उपलब्ध करून देण्याचा उद्देश असल्याने मूळ लेख,लेखक त्यातील वि